Baş Dönmesi (Vertigo)

1-Migren nedir, tarif edebilir misiniz?
Migren beyinde yapısal bozukluk olmadan ataklar halinde tekrarlayan çoğunlukla başın yarısını etkileyen, zonklayıcı karakterde beraberinde bulantı, kusma, ışığa ve gürültüye hassasiyet gibi şikâyetlerin de eşlik ettiği baş ağrılarıdır.

2-Migrenle diğer baş ağrıları arasındaki fark nedir? Yani migren olduğunu nasıl fark edebiliriz?
Migren ağrıları tamamen klinik bir tanıdır. Ailesel özellikleri vardır. Genellikle ailede migren hastalığı varsa çocuklarda olma ihtimali yüksektir. Migrenle diğer baş ağrıları arasındaki fark tamamen kliniktir. Ağrının özellikleri tanı için belirleyicidir. Migrende genellikle baş ağrısına eşlik eden bulantı, kusma, ışık ve gürültü hassasiyeti gibi özellikler söz konusudur. Uluslararası baş ağrısı birliğinin tanımladığı migren tanımlamasına göre de bu özelliklerin olması gerekmektedir.

3-Migren genetik bir hastalık mıdır?
Genetik özellikleri var. Migrenli hastaların %60-80’inde aile öyküsü alınır. Migren baş ağrılarının görülmesini, çevre faktörleri de kolaylaştırmaktadır. Nemli ortam, çevre kirliliği, yoğun iş temposu, stres faktörlerinin yükselmesi migren ağrılarının görülme sıklığını arttıran faktörler arasında sayılabilir.

4-Bunlar için migrenin nedenleri diyebilir miyiz?
Hayır nedenleri diyemeyiz. Ortaya çıkmasını kolaylaştıran etkenler diyebiliriz.

5-Migrenin nedenleri nelerdir?
Migrenin neden olduğu konusunda çok araştırma olmasına rağmen konuyla ilgili netleşmiş bir şey bulunmamaktadır. Ama migrenin beyin kaynaklı bir rahatsızlık olduğu, beyinden başladığı etkilerinin yayılarak damarlar üzerinde değişiklikler yaptığı bunun sonucunda migren baş ağrılarının ortaya çıktığı şu anda kabul edilmektedir. Migrenin neden olduğunu neyin migren ağrılarını başlattığını bilmiyoruz ama migreni tetikleyen faktörler var. Bunun içinde uykusuzluk, yorgunluk, çok uyuma, açlık, stres faktörleri, menstriksyon, yenen bazı yiyecekler; özellikle alkollü içecekler, deniz ürünleri, çerez gibi besin maddeleri migren ağrılarını tetikleyebiliyor.

6-Bunlar çok tüketildiği zaman migren oluyor mu?
Yok. Migren ağrısına yatkınlığı olan migren ağrısı olan insanlarda kolaylaştırıcı migren ağrılarını tetikleyici faktörler olarak söyleyebiliriz. Migren ağrısının kesin nedenidir diyemeyiz.

7-Migrenden en çok kimler etkilenir?
Erişkin dönemde, bayanlarda migren görülme sıklığı erkeklerden 2 kat daha fazladır. Çocukluk çağında cinsiyet farkı yoktur. Ülkemizde yapılan alan araştırmalarında erişkin kadınlarda migren görülme sıklığı %20, erişkin erkeklerde %10 civarında bulunmuştur.
Bayanlarda görülme sıklığı çok daha yüksektir. Erkeklerde görülme riskinden yaklaşık 2 kat daha fazladır. Yapılan alan araştırmalarında bayanlarda görülme sıklığı %16-%20 arasında erkeklerde %10 civarında, çocuklarda %10’ un üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Migren ağrısı çocukluk çağında çok daha müphem şikâyetlerle kendini gösterir. Küçük çocuklarda umulandan çok daha sık migren ağrıları olduğu söyleniyor.

8-Çocuklarda da migren baş ağrıları oluyor mu?
Her yaşta migren ağrıları görülebilir. Çocukluk çağında migren görülme sıklığının %3-6 arasında olduğu bildirilmesine rağmen, bu oranlardan daha yüksek sıklıkta görüldüğü sanılmaktadır.

9-Niçin?
Öncelikle çocuklar baş ağrısını yeterince ifade edemiyor, ayrıca bebekler de baş ağrısını da anlama imkanımız yok. Bunun yanında çocuklarda çoğunlukla tipik migren ağrıları görülmemekte hatta bazılarında başka şikayetler daha belirgin olmakta, baş ağrısı ilerleyen dönemlerde tabloya eklenmekte. Bu nedenle çocuklarda sebebi izah edilemeyen, tekrarlayıcı baş dönmeleri, karın ağrıları, bulantı ve kusmalar, dengesizlik, görme bozuklukları, boyunda kasılmalar ve kollarda bacaklarda ağrıların varlığında migren hastalığı da akla gelmelidir.

10-Peki nasıl bir ağrıdır migren?
Migren ağrısı genellikle yarım baş ağrısı şeklinde görülür. Sağ taraf ya da sol taraf çoğunlukla göz çevresi, şakaklar, alında daha belirgin başlar. Bu arkaya da yayılabilir. Başın tamamına da. Ama genellikle tipik bir migren ağrısı yarım baş ağrısı şeklinde kendini belli eder. Beraberinde bulantı, kusma ve/veya ışık, gürültü hassasiyeti eşlik etmeli. Bunlar yoksa migren kriterleri tam doğmamış oluyor. Migren ağrısı demek için özellikle diğer nedenlerin dışlanabilmesi gerekiyor. Yani nörolojik muayenenin yapılması, muayenenin normal olması ardından gerekirse beyin görüntülemelerinin tomografi veya EMR görüntülemelerinin yapılıp migren benzeri ağrılara neden olabilecek beyin rahatsızlıklarının dışlanması gerekiyor.

11-Atak dediniz nasıl bir atak bu? Önceden hissedilebiliyor mu bu migren ağrısı?
Migren ağrısı kabaca 2 çeşittir. Ön belirtilerle gelen migren ağrısı bir de ön belirtiler olmadan direk baş ağrısı ile ortaya çıkan migren arısı. Ön belirtiler dediğimiz de ağrıdan önce göz önünde parlayan ışıklar veya kararan noktalar ile bir taraftaki uyuşmalar şeklinde belirtiler olur. Bu belirtilerden sonra 60 dakika içinde ortaya çıkar. Ön belirtisiz migren ağrısında baş ağrısı birden başlar.

12-Ne kadar sürer?
Migren ağrısı demek için ağrının tedavisizi veya etkisiz tedavi altında 4 saatten uzun sürmesi gerekiyor. Bu süre 72 saate kadar uzayabilir.

14-Migren baş ağrılarını nasıl tedavi ediyorsunuz?
Migren tanısı koyulduktan sonra bir hastaya migren ataklarının sıklığını belirlemesini istemelisiniz. Haftada bir, ayda bir, senede bir olabilir. Genelde aylık atak sıklığına göre insanların tedavisinin ne şekilde olacağına karar veriyoruz. Ayda 4 ve 4’ten fazla migren ağrısı geçiren hastalara koruyucu tedavi öneriyoruz. Sıklığı azsa ayda 1-2 veya iki ayda 1-2 kez, 3 ayda bir şeklinde gelen baş arıları varsa bunlara da atak tedavisi uygulanır. Tedavi sırasında çok çeşitli ilaçlar kullanırız. Hastanın özelliğine göre eşlik eden hastalıklara göre tercih ederiz.
Tedavide 2 stratejimiz var.
1. Atak tedavisi; baş ağrısını dindirmek için uyguladığımız tedavidir. Atak tedavisinde ağrı kesiciler, bulantı giderici ilaçlar
2. Koruyucu tedavi ; baş ağrısının sıklığını mı şiddetini azaltmak için uyguladığımız tedaviler.

15-Tedavi edilmezse migren ağrısı ne olur?
Migren ağrısı aslında hayatı tehdit eden bir ağrı değildir. Yani hayatı tehdit etmiyor ama insanların yaşam kalitesini oldukça etkileyen verimini oldukça düşüren bir baş ağrısıdır. Onun için ağrının kesinlikle tedavi edilmesi gerekiyor.